آئین‌ها و مراسم‌های عزاداری در ماه محرم همه‌ساله در سراسر کشور و به‌خصوص در شهرها و روستاهای مختلف آذربایجان شرقی با شور و عشق خاصی به امام حسین (ع) برگزار می‌شود و عاشقان آن حضرت عهده و ارادت خود را هرسال در قالب عزاداری مستحکم‌تر می‌کنند.

آئین طشت گذاری یکی از قدیمی‌ترین سنت‌ها و مناسک ایرانی است که در روزهای پایان ماه ذی‌الحجه برگزار می‌شود. این آئین که به‌نوعی آماده شدن مردم برای ماه محرم و صفر نیز است به این نحو برگزار می‌شود که طشت‌های آب که نمادی از فرات هستند را به مساجد و حسینیه‌ها می‌آورند و این سنت به پیروی از اقدام امام حسین (ع) در مقابل سپاه حر است که در روز ۲۷ ذی‌الحجه‏، آب مشک‌ها را در طشت‌ها ریخته و تمام لشکر حر و اسب‌های آن‌ها را سیراب‏ کردند. عزاداران حسینی در این آئین، طشت‌ها را بالای سر می‌گیرند و مسجد را دور می‌زنند. سپس در داخل آن‌ها آب می‌ریزند و مردم دست به طشت و آب آن می‌زنند و با امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) بیعتی دوباره می‌کنند. (۱)

برخی از مورخان بر این باورند که احداث جایگاه طشت در مساجد اردبیل بعد از روی کار آمدن حکومت صفویه انجام شده است؛ محل قرار گرفتن طشت در مساجد شهر اردبیل نیز جایگاهی خاص بوده و سکوهایی که برای این منظور مورد استفاده قرار می‌ گیرد، یکی از ویژگیهای معماری مساجد این منطقه است.

جایگاه مخصوص طشت در یکی از اضلاع دیوار مساجد به صورت "طاق ‌نما" ایجاد می ‌شود و در طول سال طشتها روی این سکوها قرار دارند؛ در مواردی نیز ممکن است طشتها از قبل در خانه ای که صاحب آن نذر کرده، قرار داشته باشد که در این صورت نیز دسته های عزادار به آن خانه مراجعه کرده و پس از انجام عزاداری، طشتها را برداشته و به طرف مکان برگزاری مراسم می برند.

قدیمی ‌ترین تشت موجود در مساجد اردبیل متعلق به مسجد "بازار چاقوسازان" است که قدمت آن به عصر "شاه عباس اول" باز می ‌گردد؛ در داخل و لبه این تشت، نقش و نگار گیاه و ماهی حک شده و در لبه آن نیز عبارت و تاریخ "وقف نمود به حضرت عباس ۱۰۳۸" نقش بسته است.(۲)

منبع تصویر:باشگاه خبرنگاران جوان

۱.خبرگزاری مهر

۲.مشرق نیوز